تجربه‌ای از تدریس یک دیرینه‌شناس در دانشگاه مری‌لند

0

به نقل از عرفان خسروی: تام هولتز* پیش از آغاز درس دیرینه‌شناسی مهره‌داران، کوئیزی درباره انقراض مرز کرتاسه-پالئوژن از دانش‌جویان دانشگاه مری‌لند گرفته و نتیجه جالبی به دست آورده است. سؤال این بوده:

کدام یک از گزاره‌های زیر درباره انقراض پایان دوره کرتاسه صحیح است؟

الفـ. تمام دایناسورها [در این زمان] منقرض شدند. (۲ نفر مرتکب این اشتباه غیرقابل بخشش شده‌اند؛ این دو نفر فراموش‌کرده‌اند که پرنده‌های امروزی بازمانده نسل دایناسورها هستند که از انقراض مرز کرتاسه-پالئوژن جان به در برده‌اند)

بـ. [این انقراض] تا حدی ناشی از عصر یخ‌بندان بوده است. (۹ نفر مرتکب این اشتباه شده‌اند)

جـ. پستانداران درست بعد از این انقراض پیدا شدند. (به رغم این که موضوع درس قبلی پستانداران دوران مزوزوئیک بوده، ۶ نفر مرتکب این اشتباه غیرقابل بخشش شده‌اند)

د. بزرگ‌ترین انقراض جمعی [تاریخ زمین] بوده است. (۲۱ نفر مرتکب این اشتباه شدند)

هـ. هیچ‌کدام (جواب درست همین گزینه بوده و تنها ۱۲ نفر پاسخ صحیح داده‌اند)

* مختصری درباره آقای هولتز:

دکتر تامس هولتز در فیس‌بوک فعالیتی سرخوشانه دارد، اما پیش از دوران طلایی فیس‌بوک که هفت‌درجه ارتباط به یک درجه کاهش یافته، تام هولتز را از مقالاتش می‌شناختم. وقتی هفده-هژده ساله بودم چند تا از مقاله‌های هولتز را از مجله‌های تخصصی دیرینه‌شناسی که در کتابخانه اداره اکتشاف نفت پیدا می‌شد، گیرآوردم. خواندن این مقالات باعث شد نسبت به کلادیستیک و رده‌بندی فایلوژنتیک کنجکاو شوم و سعی کنم آن‌ها را درک کنم. وقتی وارد دانشگاه شدم، سخن‌گفتن از این مطالب عجیب بود و مورد اعتراض واقع‌می‌شد. چند سالی طول کشید تا زیست‌شناسان ایرانی به این روش‌های ترسیم روابط تکاملی روی بیاورند و هنوز هم «لزوم» پیروی از این روش‌ها در دانشگاه‌های ایران به طور کامل درک نشده است.

هولتز در سال ۱۹۹۴ از رساله دکتری‌اش دفاع کرد. در خلال سال‌های ۹۴ تا ۹۸، چند مقاله بر اساس موضوع رساله‌اش و با استفاده از افزوده‌ها و داده‌های جدید نوشت. پس از آن عمده فعالیت‌هایش سرپرستی همایش‌های علمی، همکاری در نگارش یکی دو کتاب علمی-تخصصی، نگارش یک کتاب و چند مقاله علمی-ترویجی (برای مخاطب غیرمتخصص) و البته تدریس در دانشکده زمین‌شناسی دانشگاه مری‌لند بوده است. کسی هم طی این مدت متعرض او نشده که چرا به اکتشاف دایناسورها نمی‌روی، یا چرا «تولید علم» (یعنی مقاله فنی-پژوهشی یا به قول اصحاب وزارت علوم کشور ایران، مقاله آی‌اس‌آی) نداری. شاید به این دلیل مهم که همه می‌دانند، تام هولتز حتی وقتی مروج علم و فعال فیس‌بوکی است، مرزهای قسمتی از علم را حسابی تکانده است و بر افراد زیادی در جهان تأثیر گذاشته و چیزی بدهکار دانشگاه نیست.

هولتز یکی از دیرینه‌شناسان مشهور نسل گذشته است که استفاده از آنالیزهای فایلوژنتیک را در رده‌بندی دایناسورها گسترش داد. یکی از دستاوردهای مهم او و موضوع پایان‌نامه دکتری‌اش، قراردادن خانواده تیرانوسوریدها (خانواده‌ای از دایناسورهای شکارچی بزرگ اواخر کرتاسه) در میان سیلوروسورها (دایناسورهای شکارچی کوچک‌جثه) بود. پیش از تام اغلب دیرینه‌شناسان دایناسورهای گوشتخوار را به دو گروه کارنوسورها (دایناسورهای شکارچی غول‌پیکر) و سیلوروسورها (شکارچی‌های کوچک) تقسیم می‌کردند و معتقد بودند تیرانوسورها امتداد نسل کارنوسورها هستند. گرچه پیش از هولتز، دیرینه‌شناسان دیگری هم بودند که اعتقاد داشتند تیرانوسورها جزء سیلوروسورها هستند، اما کسی نتوانسته بود با استفاده از آنالیزهای فایلوژنتیک این موضوع را نشان دهد. به علاوه آنالیزهای هولتز مهر تأییدی بود بر عقیده دیرینه‌شناسانی که پیش‌تر با تحلیل‌هایی سست‌تر نشان داده‌بودند اساساً رده‌بندی دایناسورهای گوشتخوار به دو گروه کوچک‌جثه و بزرگ‌جثه اشتباه بوده است. امام مهم‌ترین دستاورد این قبیل رده‌بندی‌ها همین بوده که پرنده‌ها (بدون هیچ‌گونه استعاره و تعارفی) یک گروه از دایناسورها هستند و «جزء» آن‌ها رده‌بندی می‌شوند.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.


× پنج = 35