در پنجمین روز دی ماه سال ۱۳۰۵ پسرکی در خانواده ای آذری در کوچه پس کوچه‌های تهران قدم به دنیای نور گذاشت؛ دنیایی که قرار بود در آینده‌ای نزدیک بخش عظیمی از پیشرفت‌هایش را مدیون او باشد. علی جوان، تحصیلات دبیرستانی‌اش را با اشتیاقی تمام در دبیرستان البرز گذراند. در دانشگاه تهران در رشته ریاضی فیزیک ادامه تحصیل داد و وقتی افق‌های پیش رویش گسترده‌تر از مرزهای جغرافیایی شد، کوله‌بار سفرش را در سال ۱۹۴۹ میلادی بست و راهی کشوری شد تا افکار عجیبی که در سر داشت عملی کند. او دانشگاه کلمبیای نیویورک را انتخاب کرد و در سال ۱۹۵۴ میلادی مدرک دکترای خود را گرفت و دوره فوق دکترا را هم آنجا گذراند. دکتر جوان به هنر و به ویژه به موسیقی هم عشق می‌ورزید و در کلاس‌های هنری دانشگاه کلمبیا شرکت می‌کرد. خودش گفته است موسیقی باخ جلوه ای از عالم ریاضی است.
دکتر جوان که در سال ۱۹۵۸ که عضو گروه تحقیقاتی لابراتور بل شد، چند ماه پس از این که تئودور مایمن در سال ۱۹۶۰ میلادی مبانی نظری لیزر را عملی کرد، اصول لیزر گازی را پایه گذاشت و دقیقاً در ساعت ۴ و بیست دقیقه بعدازظهر دوازدهم دسامبر سال ۱۹۶۰، موفق شد لیزر گازی هلیوم-نئون را ابداع کند. فردای آن روز، دکتر جوان لیزر گازی را به وسیله فرستادن پیغامی تلفنی امتحان کرد و برای اولین بار در تاریخ، یک مکالمه تلفنی به وسیله یک لیزر نوری انجام شد. چهل سال بعد از آزمایش او ارتباطات به وسیله لیزر به صورتی عادی در آمد و از آن در ارتباطات اینترنتی استفاده زیادی شد. اختراع او انقلابی در دنیای تکنولوژی ایجاد کرد، بسیاری از پژوهشگران اختراع لیزر گازی را نقطه عطفی در تاریخ فناوری‌های نوین دنیا می‌دانند.
لیزرهای گازی نوع ویژه ای از لیزر اند که در آن گازی درون یک لوله شفاف مثل لامپ مهتابی می‌رود و عبور جریان از این لوله باعث رفت و آمد فوتون می شود. اولین نوع این لیزرها همان لیزرهای خانگی بودند که اکثر ما در کودکی با آن شیطنت های فراوانی کرده ایم. :دی
این لیزر در آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها برای بررسی پدیده‌هایی مانند تداخل امواج و آزمایش دو شکاف یانگ کاربرد دارد. هم چنین در خواندن بارکد ها در هنگام خرید از فروشگاه ها، چاپگرها، شبکه‌های مخابرات فیبرنوری، دستگاه های برش فلزات، حفاری تونل ها، نقشه برداری‌های زیرزمینی نظیر مترو، بخیه بافت‌های بدن، برداشتن خال‌های مزاحم، درمان پوسیدگی های دندانی، جراحی چشم با لیزر و … مورد استفاده قرار می گیرد.
ایشان در سال ۱۹۶۴ با درجه دانشیاری به عضویت هیات علمی موسسه فناوری ماساچوست (MIT) در آمد. در حال حاضر استاد بازنشسته MIT می‌باشد. گرایش وی در فیزیک، اتمی-مولکولی و اپتیک است و امروز در سراسر دنیا او را به عنوان رهبر و پیشرو در لیزر گازی و الکترونیک ذره‌ای می‌شناسند.
دکتر علی جوان هنوز هم خود را از عرصه علم کنار نکشیده است و درگیر تحقیقات بر روی نسل جدید تراشه هایی است که درون آن ها فوتون ها به جای الکترون ها حرکت خواهند کرد. نتایج این تحقیقات قطعاً تحولی چشمگیر در سرعت تراشه‌ها و وسایل الکترونیکی و رایانه ای پدید خواهد آورد. او پیش بینی می‌کند که روزی مگاهرتز رادیویی، جای خود را به گیگاهرتزهای لیزری خواهند داد. دکتر جوان بزرگترین آزمایشگاه تحقیقاتی را در طی سال های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ در دانشگاه ماساچوست آمریکا برپا نمود، بسیاری از پیشرفت ها در صنعت لیزر را در این آزمایشگاه انجام داد و در طی سال ها باعث جلو بردن و پیشرفت در صنایع الکترونیک شد.
بسیاری از پیشرفت‌های صنایع امروز به خصوص الکترونیک، نتیجه تلاش‌های پروفسور جوان است. پیشرفت‌هایی که حاصل جرقه‌های بزرگی بود که شاید در دهه ۶۰ و ۷۰ در آزمایشگاه‌های کوچک به وقوع پیوست و باعث شد او را در سال ۲۰۰۷ در رتبه دوازدهم انسان نخبه ی حال حاضر جهان قرار گیرد.
گرچه پروفسور علی جوان از کشورش دور است اما صدای پیشرفت‌هایش به گوش می‌رسد و این برای هر ایرانی افتخار بزرگی است. مهم‌ترین نشان انجمن نورشناسی امریکا یعنی «مدال فردریک ایوز» این بار بر پیشانی یک آذری درخشیده است. او در سال ۱۹۹۳ میلادی «جایزه جهانی آلبرت انیشتین» را دریافت کرد. با توجه به افتخارات بسیاری که پروفسور جوان در زمنیه های علمی کسب کرده اند و تنها چند مورد از آن ها در این جا ذکر شد، ایشان با تواضع بسیاری که در رفتارش موج می‌زند می‌گوید: «نمی‌خواهم همه چیز برای همه کس باشم. من تنها می‌خواهم چیزی برای کسی باشم.»
پروفسور علی جوان: « در انجام هر کاری ببینید قلب تان چه می گوید. »
