ویدئو: کشف دایناسوری با بالهای خفاشی
بگذارید اول روشن کنیم که این خبر درباره چه چیزی نیست! معمولاً مردم فکر میکنند تروسورها (Pterosauria) یا خزندههای پرنده که بالهایی پوستی داشتند، دایناسور هستند؛ اما اینطور نیست. آنها همدوره دایناسورها بودند، اما با دایناسورها فرق داشتند.
مثلا این یک نمونه تروسور به نام آنانگوئهرا (Anhanguera) است:
بنابراین این خبر درباره یک تروسور نیست، بلکه درباره یک دایناسور است. دایناسورها و تروسورها دو گروه از خزندهها هستند که تقریبا ۲۵۰ میلیون سال پیش نخستین نمایندههای آنها روی زمین پیدا شدند و به سرعت گسترش و تنوع پیدا کردند. احتمالاً هر دو گروه آنها خونگرم هستند و شواهد بسیاری در این رابطه وجود دارد، مثلاً بافت استخوانهای آنها شبیه بافت حیوانات خونگرم امروزی است و شواهد متعددی وجود دارد که نشان میدهد بدن آنها پوششی گرمکننده داشته است. تروسورها بدنی پوشیده از مو داشتند و احتمالا همه دایناسورها هم بدنی پوشیده از کرک و پر داشتهاند.
پرندگان امروزی که خونگرم و پردار هستند، آخرین بازماندههای دایناسورها هستند که از انقراض ۶۶ میلیون سال پیش جان به در بردهاند. تا کنون نمونههای فراوانی از دایناسورهای پردار با پرهایی شبیه پرندهها پیدا شده است.
تروسورها از همان اول با بالهای پوستی خود پرواز کردند اما دایناسورها اول فقط کرکپرهای ساده و ابتدایی داشتند ولی به لطف پیدایش و فرگشت پرهای کاملتر برخی از آنها به تدریج توانایی پرواز پیدا کردند که این گروه تا امروز هم روی زمین باقی ماندهاند. اما کشف اخیر یک داستان جالب به همراه دارد. ظاهرا نسل دایناسورهایی که با پرهایشان پرواز میکردند، تنها دایناسورهای پروازگر نبودند.
سنگواره جدیدی که در چین پیدا شده نشان میدهد گروهی از خویشاوندان نزدیک پرندگان ابتدایی هم وجود داشتند که مثل آنها پرواز میکردند، اما شاهپرهای بزرگ نداشتند و تنها پوشپر و کرکپر شبیه جوجه پرندهها داشتهاند. این دایناسورها بالهایی پوستی داشتند.
ما تا اینجا سه گروه پروازگر از مهرهداران میشناسیم (البته به استثنای خودمان که با هواپیما پرواز میکنیم): پرندهها (که از نسل دایناسورها هستند)، خفاشها (که بعد از انقراض ۶۶ میلیون سال پیش دایناسورها از نسل پستانداران فرگشت پیدا کردند) و تروسورها (که خزندهاند اما دایناسور نیستند).
اما این سنگواره جدید که «ای چی» نام گرفته، با این که دایناسور است و پر هم دارد، اما بالهایش متکی به پرهای کرکمانندش نبوده و بالهای پوستی داشته. جالبتر از همه این که یکی از استخوانهای مچ دستش کشیده و بلند شده بود و مثل یک انگشت اضافه از پوست بال این حیوان حمایت میکرد. ممکن است این حیوان مثل خفاشهای امروزی قادر به پرواز واقعی بوده باشد، یا مثل سنجابهای پرنده امروزی و دایناسورهای پردار اولیه، فقط در هوا سر میخورده است.