روزهای شلوغ ما علوم شناختی ها
مغز … واژهای نامآشناست! شاید هم ناآشنا … عموم ما دربارهی فرار و قرار مغزها چیزهایی شنیدهایم … اما دربارهی چیستی و چگونگی توجه، هشیاری، ادراک، حافظه، یادگیری، زبان، تفکر، حل مسأله، خلاقیت، تصمیمگیری، استدلال و هوش کمتر میدانیم! گویا کارکردهای شناختی مغز انسان برای ما ناشناخته است. سیستم آموزش رسمی پس از دوازده سال، خروجی قابل تأملی را تحویل دانشگاه یا بازار کار میدهد که آگاهیاش از علم «ذهن- مغز» عمدتا ناچیز است. شاید ایدهی خوبی باشد: از دانشآموزانی که مدرک دیپلم میگیرند، بخواهیم سه دقیقه دربارهی ذهن- مغز صحبت کنند! سپس نتیجهی مطالعهی خود را در یک مجلهی علمی پژوهشی گزارش دهیم و در آخر یک سطر به رزومهی علمی خود اضافه کنیم … ( البته که این ایده برای من و دیگرانی که تجربهی فعالیت رسانهای داشتهاند، ایدهی خوبی برای ساخت آیتمهایی برای یک برنامهی تلویزیونی است).
بگذریم! این چند سطر را خواندید تا با خبر شوید که این روزها، روزهای کنگرهی علوم شناختی است!علوم شناختی میتواند در آیندهای نه چندان دور، همراه فناوری نانو، فناوری زیستی، و فناوری ارتباطات به عنوان علوم و فناوریهای نوظهور و همگرا با ارتقای عملکردهای ذهنی و جسمی انسان، به نقطهی عطفی در پیشرفت علم منجر شود. علوم شناختی مطالعهی علمی و بینرشتهای دنیای پیچیده و جذاب ذهن- مغز است که یک سر طیف آن رشتههایی مانند علوم اعصاب، روانشناسی، فلسفه ذهن، زبانشناسی، جامعهشناسی و سر دیگر آن هوش مصنوعی، رباتیک، شبکههای عصبی مصنوعی و رایانه است. موضوعی به پیچیدگی ذهن- مغز به همکاری و ارتباط پژوهشگران این رشتهها نیاز دارد تا بتوان دربارهی فرایندهای شناختی بیشتر دانست. علوم و فناوریهای شناختی در رشتههای گوناگون کاربرد دارد: مانند پزشکی، آموزش و پرورش، جامعهشناسی، مدیریت، سیاست، اطلاعات و ارتباطات، رسانههای گروهی، مهندسی پزشکی، مهندسی کنترل و علوم دفاعی.
میتوانید برنامهی ششمین کنگرهی علوم شناختی را دریافت کنید و از جزییات این رویداد سه روزهی علمی مطلع شوید. در حاشیهی این کنگره ستاد توسعهی علوم و فناوریهای شناختی و انجمن علوم و فناوریهای شناختی ایران به معرفی فعالیتهای خود میپردازند. اگر علاقهمند به مطالعهی کتابی در این زمینه هستید، درباره علم شناختی را پیشنهاد میکنم. و اگر به سرتان زد که در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به جمع دانشجویان این رشتهی تازه در کشور بپیوندید، اطلاعات مورد نیاز دربارهی تحصیلات تکمیلی را مطالعه کنید.
به همراه اساتید، کارشناسان، دانشجویان و پژوهشگران علوم شناختی به مدت سه روز در مرکز همایشهای رازی حضور خواهم داشت. در کنار پنلهای تخصصی، نشستهایی با موضوعات مختلف پیشبینی شده است که برای ورود به دنیای علوم شناختی جذاب خواهد بود: بازیهای شناختی، اقتصادشناسی شناختی، انسانشناسی شناختی و جامعهشناسی شناختی، آموزش و پرورش شناختی، سنجش قابلیتهای شناختی و کاربرد سلولهای بنیادی در علوم و فناوریهای شناختی.
اگر این یادداشت جرقهای برای آشنایی با علوم شناختی در ذهن شما بود، حالا مطالعهی مقالهی معرفی علوم شناختی به کارتان میآید.
یادداشت خوبی بود،
ب نظر من علوم شناختی،باور واراده و قوه ی بالفعل انسان رو هم بیشتر ازقبل میکنه.
اگه میشه درمورد روابط ان با اموزش وپرورش و روانشناسی بیشتر توضیح دهیدواینکه آیا درمورد رشته هایی از قبیل مهندسی ویاتربیت بدنی هم کاربرد دارد؟
سلام و سپاس
در یادداشت های ساینس آنلاین درباره ی علوم شناختی بیشتر خواهیم نوشت. اما اجازه دهید به عنوان مقدمه پاسخ کوتاهی به ارتباط علوم شناختی با آموزش/روانشناسی/مهندسی/تربیت بدنی داشته باشم.
برای مثال در مباحث شناخت یکی از موضوعات «توجه» است. به کمک «توجه» میزان محدودی از اطلاعات را از حجم بالایی از اطلاعاتی که در اختیار ماست، به صورت فعال پردازش می کنیم. حالا به مسایل و موضوعات مرتبط با «توجه» در حیطه های مختلف آموزش/روانشناسی/مهندسی/تربیت بدنی فکر کنید. از مسأله هایی که برای یک دانش آموز در کلاس درس ایجاد می شود تا آن ورزشکاری که برای حضور در المپیک در حال تمرین و آماده سازی است…
…
توجه! … همین که این واژه را در ابتدای یک متن می خوانید، به نظر می رسد ساز و کار متفاوتی در ذهن به وقوع می پیوندد، احتمالا پیش بینی می کنید در ادامه ی این متن اطلاعیه ای وجود داشته باشد. اگر همزمان با خواندن واژه ی «توجه» بر روی نوشته ای قرمزرنگ در ورودی دانشگاه، از مغز ما تصویربرداری شود، انتظار داریم در مناطقی از مغز تغییراتی را مشاهده کنیم.
برای یک پژوهشگر علوم شناختی که به حوزه ی «توجه» علاقه مند می شود، بررسی یافته های رشته های مختلفی مانند علوم اعصاب/ روانشناسی/ زبان شناسی اولویت می یابد. در این موقعیت اگر صورت مسأله ی پژوهشی او مرتبط با یک ربات فوتبالیست در زدن ضربه ی پنالتی باشد، پای هوش مصنوعی هم به داستان باز می شود.
همین ویژگی میان رشته ای بودن علوم شناختی است که برای ما نوید یافته های تازه دارد با انتشار گزارش ها معمولا به این نکته پی می برید که پژوهش های این رشته عمدتا بر پایه ی کارهای گروهی است.
پژوهشکده علوم شناختی کجاست؟